Dit stukje schreef ik in 2010 en kwam ik onlangs weer tegen tussen mijn Facebook notities. Toen ik het las, kon ik me haast niet meer voorstellen dat ik dit ooit zelf heb geschreven. Ik vind het zo'n tof stuk dat het na 6 jaar ook een plaatsje op dit blog verdient. Ik hoor graag of jullie er iets mee kunnen! Ik wel in ieder geval :0)
PS: die foto dat ben ik. Op een zwart strand. In IJsland.
Abraham Maslow zocht een antwoord op de vraag waarom mensen zich op verschillende momenten laten leiden door verschillende behoeftes. Zijn antwoord op de vraag is dat menselijke behoeftes zich hiërarchisch laten ordenen, van de meest urgente naar de minst urgente. Iemand zal altijd eerst de meest urgente behoefte willen vervullen. Pas als die behoefte vervuld is, zal hij gemotiveerd raken om een volgende behoefte te vervullen. Maslow schematiseerde zijn theorie aan de hand van een piramidevorm waarbij elke trede van de piramide staat voor zoals ik het graag noem: een stap/ fase van ontwikkeling.
Stap 1 (basis van de piramide): basisbehoeftes zowel fysiologisch als biologisch => eten, drinken, slapen, seks
Stap 2: behoefte aan veiligheid/ bestaanszekerheid zowel lichamelijk, psychisch als emotioneel => orde, rust, regelmaat, vertrouwen
Stap 3: sociale behoeftes => het samenzijn, erbij (willen) horen, deel zijn aan…, liefde
Stap 4: behoefte aan erkenning => waardering, respect, vrijheid, onafhankelijkheid, status
Stap 5 (top van de piramide): zelfverwezenlijking => zelf-ontwikkeling/ ontplooiing, worden wie je bent van binnenuit, het benutten van je beschikbare potentieel
De behoeftes rangschikken zich grof genomen van buiten naar binnen toe oftewel van de uiterlijke (fysieke) wereld naar de innerlijke wereld. Daarom stel ik me ook graag 5 concentrische cirkels voor ipv een pyramide waarbij je bij elke cirkel een laag naar binnen gaat en dichter bij de kern komt; jouw kern. Het voorzien in de behoeftes horende bij stap 1 en 2 (de 2 externe cirkels) zijn vaak voorwaarden voor de verwezenlijking van de behoeftes in de daaropvolgende fases of cirkels. Iemand die niet genoeg eet, drinkt of slaapt of geen regelmaat kent, schakelt automatisch over naar een “overlevingsmodus” waardoor hij/zij niet meer makkelijk bij de kern of de “innerlijke cirkel” zal komen (lees; zijn of haar eigen kern). Door je overleveginsmodus word je afgeleid van je kern.
Over overlevingsmodus gesproken; heel veel mensen ontwikkelen een “overlevingstactiek” naar aanleiding van een fysiek/ emotioneel trauma. Deze overlevingstactiek (coping strategy) is in feite een trucje dat je jezelf aanleert en eigen maakt om in het dagelijkse leven te kunnen omgaan met de pijn die je hebt gevoeld of ervaren tijdens een emotionele gebeurtenis uit het verleden, ook wel trauma genoemd. Een voorbeeld van een overlevingstactiek die iemand kan ontwikkelen is cynisme. Cynisme kun je ontwikkelen nadat je ontzettend gekwetst bent door een dierbare. Door cynisch te zijn, zorg je er voor dat niemand meer dichtbij komt en je dus ook niet meer gekwetst kan worden. Je kwetst dan liever iemand anders door een cynische houding aan te nemen en cynische opmerkingen te maken dan zelf weer die pijn te hoeven voelen van toen. Door cynisme verwerf je macht over je eigen kwetsbaarheid. Eetstoornissen zijn ook een voorbeeld van dergelijke overlevingstactieken. Ze nemen de aandacht weg bij de ware pijn. Je compenseert in feite de pijn die je destijds hebt ervaren door afwijkend aangeleerd gedrag toe te passen. Dit aangeleerd gedrag kan soms zo subtiel zijn, dat je niet eens je vinger erop kunt leggen. En soms is het net omgekeerd; je kunt je vinger wel op een bepaalde fobie of rare gewoonte leggen, maar je kunt absoluut niet meer herleiden waar die angst/ fobie/ rare gewoonte vandaan komt. De reden, het oorspronkelijke trauma, is in je onbewuste geslopen…
Door de jaren heen raken mensen als het ware gehecht aan hun aangeleerde overlevingstactieken. Het terug halen van de oorsprong ervan en het genezen van de wond wordt teruggedrongen uit het bewustzijn. Het wordt niet nodig geacht. Aan het einde van de rit zegt men “ik wist gewoon niet beter”. Mensen vergeten langzaam maar zeker het oorspronkelijke gevoel toen ze nog pijnloos door het leven gingen. Het “pijnloze”, ook wel staat van genade genoemd, kan door sommige mensen weer bereikt worden in de fase van zelfverwezenlijking. Er is dan geen angst, geen boosheid en ook geen pijn meer.
Heel veel mensen blijven in een bepaalde fase hangen belemmerd door hun overlevingsmodus. Angst is hierbij de meest belemmerende factor. Angst voor pijn, voor lijden, angst voor de dood, het onbekende, bang om tekort te komen, gekwetst te worden, om alleen te zijn… Angst is bewust en onbewust bij mensen aanwezig en zorgt ervoor dat we vaak blijven steken in 1 van de 4 eerste ontwikkelingsfases zoals door Maslow omschreven. Angst zorgt ervoor dat we niet die keuzes durven maken die we eigenlijk diep van binnen zouden willen maken omdat ze eigenlijk beter bij ons passen. Het behoeft enige moed om toe te zijn aan fase 5, de fase van zelfverwezenlijking.
De stap van zelfverwezenlijking (stap 5) dient zich niet bij iedereen aan en toch is dat nou juist de fase waar elk mens voor geboren is! Het is een vrij “spirituele” fase die voor heel veel mensen pas op een latere leeftijd bereikt wordt (of pas op het moment van sterven) wanneer je je overlevingsmodus hebt overstegen en je angsten, trauma’s onder ogen hebt gezien en achter je hebt kunnen laten. Deze fase wordt gekenmerkt door het zichzelf licht voelen en vrij van beperkingen die je jezelf misschien altijd hebt opgelegd of je zijn opgelegd door de buitenwereld. In deze fase ervaar je vertrouwen in jezelf en in het geheel. Je wordt wie je in wezen altijd bent geweest maar niet durfde zijn. Je maakt keuzes vrij van angst, je maakt de keuzes die het dichtst bij je hart liggen. Je volgt je intuïtie en het lijkt wel of alles je altijd voor de wind gaat. Je hebt vrede met alles en voelt compassie en empathie voor je medemensen. Je bent in staat tot vergeven, Alles wat gebeurd is goed zo en moet zo zijn. Je voelt je sterk en liefdevol. Je bent liefde en je straalt!
Geschreven door Marjolijn Lampe - MLA013
PS: die foto dat ben ik. Op een zwart strand. In IJsland.
Abraham Maslow zocht een antwoord op de vraag waarom mensen zich op verschillende momenten laten leiden door verschillende behoeftes. Zijn antwoord op de vraag is dat menselijke behoeftes zich hiërarchisch laten ordenen, van de meest urgente naar de minst urgente. Iemand zal altijd eerst de meest urgente behoefte willen vervullen. Pas als die behoefte vervuld is, zal hij gemotiveerd raken om een volgende behoefte te vervullen. Maslow schematiseerde zijn theorie aan de hand van een piramidevorm waarbij elke trede van de piramide staat voor zoals ik het graag noem: een stap/ fase van ontwikkeling.
Stap 1 (basis van de piramide): basisbehoeftes zowel fysiologisch als biologisch => eten, drinken, slapen, seks
Stap 2: behoefte aan veiligheid/ bestaanszekerheid zowel lichamelijk, psychisch als emotioneel => orde, rust, regelmaat, vertrouwen
Stap 3: sociale behoeftes => het samenzijn, erbij (willen) horen, deel zijn aan…, liefde
Stap 4: behoefte aan erkenning => waardering, respect, vrijheid, onafhankelijkheid, status
Stap 5 (top van de piramide): zelfverwezenlijking => zelf-ontwikkeling/ ontplooiing, worden wie je bent van binnenuit, het benutten van je beschikbare potentieel
De behoeftes rangschikken zich grof genomen van buiten naar binnen toe oftewel van de uiterlijke (fysieke) wereld naar de innerlijke wereld. Daarom stel ik me ook graag 5 concentrische cirkels voor ipv een pyramide waarbij je bij elke cirkel een laag naar binnen gaat en dichter bij de kern komt; jouw kern. Het voorzien in de behoeftes horende bij stap 1 en 2 (de 2 externe cirkels) zijn vaak voorwaarden voor de verwezenlijking van de behoeftes in de daaropvolgende fases of cirkels. Iemand die niet genoeg eet, drinkt of slaapt of geen regelmaat kent, schakelt automatisch over naar een “overlevingsmodus” waardoor hij/zij niet meer makkelijk bij de kern of de “innerlijke cirkel” zal komen (lees; zijn of haar eigen kern). Door je overleveginsmodus word je afgeleid van je kern.
Over overlevingsmodus gesproken; heel veel mensen ontwikkelen een “overlevingstactiek” naar aanleiding van een fysiek/ emotioneel trauma. Deze overlevingstactiek (coping strategy) is in feite een trucje dat je jezelf aanleert en eigen maakt om in het dagelijkse leven te kunnen omgaan met de pijn die je hebt gevoeld of ervaren tijdens een emotionele gebeurtenis uit het verleden, ook wel trauma genoemd. Een voorbeeld van een overlevingstactiek die iemand kan ontwikkelen is cynisme. Cynisme kun je ontwikkelen nadat je ontzettend gekwetst bent door een dierbare. Door cynisch te zijn, zorg je er voor dat niemand meer dichtbij komt en je dus ook niet meer gekwetst kan worden. Je kwetst dan liever iemand anders door een cynische houding aan te nemen en cynische opmerkingen te maken dan zelf weer die pijn te hoeven voelen van toen. Door cynisme verwerf je macht over je eigen kwetsbaarheid. Eetstoornissen zijn ook een voorbeeld van dergelijke overlevingstactieken. Ze nemen de aandacht weg bij de ware pijn. Je compenseert in feite de pijn die je destijds hebt ervaren door afwijkend aangeleerd gedrag toe te passen. Dit aangeleerd gedrag kan soms zo subtiel zijn, dat je niet eens je vinger erop kunt leggen. En soms is het net omgekeerd; je kunt je vinger wel op een bepaalde fobie of rare gewoonte leggen, maar je kunt absoluut niet meer herleiden waar die angst/ fobie/ rare gewoonte vandaan komt. De reden, het oorspronkelijke trauma, is in je onbewuste geslopen…
Door de jaren heen raken mensen als het ware gehecht aan hun aangeleerde overlevingstactieken. Het terug halen van de oorsprong ervan en het genezen van de wond wordt teruggedrongen uit het bewustzijn. Het wordt niet nodig geacht. Aan het einde van de rit zegt men “ik wist gewoon niet beter”. Mensen vergeten langzaam maar zeker het oorspronkelijke gevoel toen ze nog pijnloos door het leven gingen. Het “pijnloze”, ook wel staat van genade genoemd, kan door sommige mensen weer bereikt worden in de fase van zelfverwezenlijking. Er is dan geen angst, geen boosheid en ook geen pijn meer.
Heel veel mensen blijven in een bepaalde fase hangen belemmerd door hun overlevingsmodus. Angst is hierbij de meest belemmerende factor. Angst voor pijn, voor lijden, angst voor de dood, het onbekende, bang om tekort te komen, gekwetst te worden, om alleen te zijn… Angst is bewust en onbewust bij mensen aanwezig en zorgt ervoor dat we vaak blijven steken in 1 van de 4 eerste ontwikkelingsfases zoals door Maslow omschreven. Angst zorgt ervoor dat we niet die keuzes durven maken die we eigenlijk diep van binnen zouden willen maken omdat ze eigenlijk beter bij ons passen. Het behoeft enige moed om toe te zijn aan fase 5, de fase van zelfverwezenlijking.
De stap van zelfverwezenlijking (stap 5) dient zich niet bij iedereen aan en toch is dat nou juist de fase waar elk mens voor geboren is! Het is een vrij “spirituele” fase die voor heel veel mensen pas op een latere leeftijd bereikt wordt (of pas op het moment van sterven) wanneer je je overlevingsmodus hebt overstegen en je angsten, trauma’s onder ogen hebt gezien en achter je hebt kunnen laten. Deze fase wordt gekenmerkt door het zichzelf licht voelen en vrij van beperkingen die je jezelf misschien altijd hebt opgelegd of je zijn opgelegd door de buitenwereld. In deze fase ervaar je vertrouwen in jezelf en in het geheel. Je wordt wie je in wezen altijd bent geweest maar niet durfde zijn. Je maakt keuzes vrij van angst, je maakt de keuzes die het dichtst bij je hart liggen. Je volgt je intuïtie en het lijkt wel of alles je altijd voor de wind gaat. Je hebt vrede met alles en voelt compassie en empathie voor je medemensen. Je bent in staat tot vergeven, Alles wat gebeurd is goed zo en moet zo zijn. Je voelt je sterk en liefdevol. Je bent liefde en je straalt!
Geschreven door Marjolijn Lampe - MLA013
RSS Feed